|دوربین Canon EOS RP یکی از محصولات موفق و محبوب شرکت کانن در رده‌ی دوربین‌های فول‌فریم بدون آینه است که به‌واسطه‌ی وزن کم، طراحی ارگونومیک، پردازنده‌ی قدرتمند DIGIC 8 و عملکرد مطلوب در نور کم، میان عکاسان حرفه‌ای و نیمه‌حرفه‌ای جایگاه ویژه‌ای یافته است. با این حال، یکی از مشکلات نسبتاً شایع در میان کاربران این مدل، روشن نشدن دوربین پس از شارژ طولانی‌مدت باتری یا ایراد در مدار تغذیه‌ی داخلی است.
این مسئله ممکن است در ابتدا مشابه یک خرابی ساده‌ی باتری به نظر برسد، اما در واقع به ساختار پیچیده‌ی سیستم تغذیه و مدیریت انرژی در دوربین‌های مدرن مرتبط است. در این مقاله، علت‌های احتمالی این ایراد، روش‌های تست و تشخیص و راهکارهای تخصصی تعمیر مدار تغذیه در مدل Canon RP به تفصیل بررسی می‌شود.
۱. ساختار مدار تغذیه در Canon RP
دوربین Canon RP از باتری LP-E17 با ولتاژ اسمی 7.2 ولت و ظرفیت حدود 1040 میلی‌آمپر ساعت استفاده می‌کند. این باتری از نوع لیتیوم-یونی دو سلولی است و توسط شارژر اصلی Canon LC-E17 یا از طریق درگاه USB-C (در نسخه‌های دارای مبدل Power Delivery) قابل شارژ است.
مدار تغذیه‌ی داخلی دوربین شامل بخش‌های زیر است:
مدار ورودی ولتاژ (DC Input Circuit)
مدار تنظیم و تثبیت ولتاژ (Voltage Regulator Section)
مدار محافظ و مدیریت شارژ باتری (Battery Protection and Management)
آی‌سی مدیریت توان یا Power Management IC (PMIC)
سیستم فیدبک و کنترل مرکزی MCU برای راه‌اندازی دوربین
هنگامی که باتری برای مدت طولانی (بیش از ۲۴ ساعت) در شارژ باقی بماند، به‌ویژه در صورت استفاده از شارژرهای غیراستاندارد یا دارای ولتاژ بالا، احتمال ایجاد اورشارژ جزئی در سلول‌های لیتیومی وجود دارد. این وضعیت می‌تواند موجب فعال شدن مدار محافظ در داخل باتری شود. در نتیجه، خروجی ولتاژ از سوی مدار حفاظت مسدود شده و جریان لازم برای راه‌اندازی اولیه‌ی دوربین تأمین نمی‌شود.
۲. علائم ظاهری خرابی پس از شارژ طولانی
کاربران معمولاً با یکی از نشانه‌های زیر مواجه می‌شوند:
دوربین هیچ واکنشی نسبت به دکمه‌ی روشن/خاموش نشان نمی‌دهد.
حتی با استفاده از آداپتور DC Coupler یا باتری جدید نیز روشن نمی‌شود.
چراغ LED شارژ روی بدنه فعال نمی‌شود یا چشمک نمی‌زند.
در برخی موارد، صدای کلیک لحظه‌ای از رله‌ی داخلی شنیده می‌شود اما هیچ‌گونه تغییری در وضعیت دستگاه رخ نمی‌دهد.
این نشانه‌ها معمولاً بیانگر قطع جریان اولیه (Inrush Current) یا فعال شدن حالت حفاظتی در مدار تغذیه هستند.
۳. تست اولیه‌ی ولتاژ و بررسی پین‌های تغذیه
در نخستین مرحله از عیب‌یابی، باید ولتاژ بین پین‌های کانکتور باتری بررسی شود. باتری LP-E17 دارای سه پین اصلی است:
پین مثبت (+Vbat)
پین منفی (GND)
پین حسگر دما و شناسایی باتری (Thermistor/ID Pin)
در شرایط استاندارد، ولتاژ بین پین‌های مثبت و منفی باید در محدوده‌ی 7.2 تا 7.4 ولت قرار گیرد. اگر ولتاژ کمتر از 6.8 ولت باشد یا هیچ ولتاژی مشاهده نشود، باتری یا در وضعیت تخلیه‌ی کامل قرار دارد یا مدار محافظ داخلی آن در حالت قفل است.
در صورت فعال شدن مدار محافظ (Protection Circuit) داخل باتری، ولتاژ خروجی به‌طور کامل قطع می‌شود. برای بازگردانی عملکرد باتری، باید با استفاده از دستگاه مخصوص BMS Reset Tool، مدار حفاظتی ریست شود. این فرآیند نیازمند تخصص فنی و رعایت الزامات ایمنی است.
۴. آسیب‌های احتمالی مدار تغذیه در دوربین
در مدل Canon RP، برخلاف برخی از دوربین‌های DSLR قدیمی، مدار تغذیه و کنترل توان در داخل دوربین تعبیه شده است. این بخش وظیفه دارد ولتاژ ورودی از آداپتور یا پورت USB-C را به جریان ایمن و کنترل‌شده برای مدارهای داخلی تبدیل کند.
استفاده از شارژرهایی با ولتاژ بالاتر از حد مجاز (مانند شارژرهای ۹ یا ۱۲ ولتی فست شارژ) می‌تواند منجر به آسیب به آی‌سی مدیریت توان (PMIC) یا ماسفت‌های مسیر تغذیه شود. در این حالت، حتی با باتری سالم نیز دوربین روشن نخواهد شد زیرا مسیر تأمین انرژی به‌صورت خودکار مسدود می‌شود.
از منظر فنی، سه ناحیه‌ی اصلی خرابی در این حالت قابل‌بررسی است:
آی‌سی مدیریت توان (Power Management IC)
ماسفت‌های کنترل مسیر تغذیه
مدار محافظ باتری درون خود باتری LP-E17
۵. روش‌های تخصصی تعمیر و بازیابی مدار باتری
الف) بررسی و تعمیر باتری LP-E17
در این مرحله، تعمیرکار باید باتری را باز کرده و با دقت موارد زیر را بررسی کند:
ولتاژ هر سلول به‌صورت جداگانه اندازه‌گیری شود.
در صورت اختلاف بیش از ۰٫۱ ولت بین سلول‌ها، از شارژر بالانس (Equalizer Charger) برای تنظیم مجدد استفاده شود.
در صورت قفل شدن مدار محافظ، از ابزار BMS Reset برای فعال‌سازی مجدد خروجی استفاده گردد.
اگر مدار محافظ دچار آسیب فیزیکی یا سوختگی باشد، باید با ماژول محافظ معادل و سازگار جایگزین شود.
در استفاده از ماژول‌های غیراصلی باید احتیاط شود، زیرا برخی از دوربین‌ها پس از تشخیص ناهماهنگی در پروتکل ارتباطی باتری، پیام Battery Communication Error نمایش می‌دهند.
ب) بررسی مدار تغذیه‌ی داخلی دوربین
در صورتی‌که باتری سالم باشد اما دوربین همچنان روشن نشود، باید مسیر تغذیه از کانکتور باتری تا بُرد اصلی بررسی شود. مسیر تغذیه معمولاً به‌ترتیب شامل موارد زیر است:
باتری → فیوز محافظ → ماسفت ورودی → آی‌سی کنترل ولتاژ → بُرد اصلی
فیوز محافظ باید با مولتی‌متر در حالت اتصال (Continuity) تست شود. در صورت سوختن فیوز، تعویض آن با فیوز سطح‌برد (SMD Fuse) معادل جریان دو آمپر ضروری است.
در صورت عدم وجود ولتاژ پس از ماسفت‌ها، ممکن است ترانزیستور قدرت یا آی‌سی کنترل توان آسیب دیده باشد که نیاز به تعویض دارد.
۶. تشخیص خرابی در آی‌سی مدیریت توان
آی‌سی مدیریت توان در Canon RP معمولاً ولتاژهای زیر را برای بخش‌های مختلف تولید می‌کند:
۵ ولت برای مدار USB و نمایشگر
۳٫۳ ولت برای پردازنده DIGIC 8
۱٫۲ ولت برای حافظه و سنسور تصویر
در صورت خرابی آی‌سی، هیچ‌یک از ولتاژهای فوق تولید نمی‌شود و مدار MCU نمی‌تواند فرآیند بوت را آغاز کند.
برای تشخیص دقیق این وضعیت، از منبع تغذیه‌ی آزمایشگاهی (Bench Power Supply) یا اسیلوسکوپ استفاده می‌شود.
اگر جریان مصرفی اولیه کمتر از ۰٫۰۲ آمپر باشد، مدار در وضعیت قطع تغذیه قرار دارد. در صورتی که جریان لحظه‌ای به حدود ۰٫۸ آمپر افزایش یافته و بلافاصله قطع شود، معمولاً اتصال کوتاه یا خرابی در PMIC محتمل است.
۷. ملاحظات فنی در هنگام باز کردن و مونتاژ مجدد دوربین
باز کردن دوربین Canon RP نیازمند دقت بالا و ابزار مناسب است. رعایت نکات زیر در فرآیند تعمیر الزامی است:
پیش از هرگونه باز کردن، کارت حافظه و باتری باید جدا شوند.
برای جدا کردن فلت‌های LCD و ویوفایندر باید از ابزار پلاستیکی ضد الکتریسیته استفاده شود.
در صورت تعویض مدار تغذیه یا آی‌سی مدیریت توان، استفاده از پد خنک‌کننده (Thermal Pad) جهت دفع حرارت ضروری است.
هنگام لحیم‌کاری قطعات سطح‌برد، دمای هوای گرم نباید از ۳۶۰ درجه سانتی‌گراد تجاوز کند و مدت حرارت‌دهی باید کمتر از ۵ ثانیه باشد تا بُرد اصلی آسیب نبیند.
۸. پیشگیری از تکرار خرابی
پس از تعمیر و بازیابی مدار تغذیه، رعایت موارد زیر برای جلوگیری از تکرار خرابی توصیه می‌شود:
از شارژر اصلی Canon LC-E17 استفاده شود و از شارژرهای متفرقه پرهیز گردد.
مدت زمان شارژ باتری از ۳ تا ۴ ساعت تجاوز نکند.
در صورت استفاده از پاوربانک یا آداپتور، خروجی باید دقیقاً ۵ ولت و جریان حداقل ۲ آمپر باشد.
در صورت عدم استفاده‌ی طولانی‌مدت از دوربین، باتری با شارژ ۵۰ درصد از دستگاه جدا و در محیط خشک نگهداری شود.
هرگز شارژرهای دارای فناوری Fast Charge یا Power Delivery با ولتاژ بالای ۹ ولت به دوربین متصل نشود، زیرا این موضوع مستقیماً موجب آسیب به مدار تغذیه می‌گردد.
۹. بررسی احتمالات نرم‌افزاری (Firmware Error)
در موارد نادر، روشن نشدن دوربین ممکن است ناشی از خطای نرم‌افزاری در فرآیند بوت سیستم باشد. اگر هنگام خاموش شدن یا قطع شارژ، فرآیند نوشتن داده در حافظه EEPROM ناقص انجام شده باشد، ممکن است دوربین در استارت بعدی هیچ واکنشی نشان ندهد.
در این حالت معمولاً جریان مصرفی حدود ۰٫۱ تا ۰٫۱۵ آمپر ثابت باقی می‌ماند که نشان‌دهنده‌ی تلاش MCU برای راه‌اندازی ناقص سیستم است.
راهکار این وضعیت، ری‌فلش کردن Firmware از طریق پورت سرویس (Service Port) است. این عملیات تنها توسط مراکز مجاز و با استفاده از نرم‌افزار رسمی Canon Service Utility (CSU) قابل انجام است.
۱۰. جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
مشکل روشن نشدن دوربین Canon RP پس از شارژ طولانی یکی از ایرادات نسبتاً پیچیده در بخش تغذیه‌ی دوربین‌های بدون آینه است و می‌تواند از عوامل مختلفی ناشی شود. بر اساس آمار تعمیرگاه‌های تخصصی، حدود:
۷۰ درصد موارد مربوط به خرابی یا قفل شدن مدار محافظ باتری LP-E17 است.
۲۰ درصد موارد ناشی از خرابی آی‌سی مدیریت توان یا ماسفت‌های مدار تغذیه است.
۱۰ درصد موارد نیز به خطاهای نرم‌افزاری و فریمور مرتبط می‌باشد.
در اکثر موارد، با تعویض باتری یا تعمیر مدار محافظ داخلی آن، مشکل برطرف می‌شود. اما در صورت آسیب به آی‌سی تغذیه یا بُرد اصلی، تعمیر نیازمند تجهیزات دقیق و تجربه‌ی فنی بالا است.
به کاربران توصیه می‌شود در صورت مشاهده‌ی خاموشی کامل دوربین پس از شارژ، از انجام تست‌های مکرر یا استفاده از شارژرهای غیراستاندارد خودداری کرده و دستگاه را جهت بررسی تخصصی به مرکز معتبر تعمیرات دوربین‌های میرورلس تحویل دهند.
تهیه و تنظیم : اطمینان | نمایندگی تعمیر دوربین کانن Canon
