دوربین Canon EOS R5 با قابلیت فیلم‌برداری 8K RAW یکی از انقلابی‌ترین محصولات کانن در دهه اخیر محسوب می‌شود. این دوربین با سنسور فول‌فریم ۴۵ مگاپیکسلی و پردازنده قدرتمند DIGIC X توانایی ثبت تصاویری با جزئیات خیره‌کننده را دارد. اما این قدرت بالا بهایی هم دارد: گرم شدن بیش از حد (Overheating) هنگام فیلم‌برداری در رزولوشن‌های بالا، به‌ویژه در حالت 8K یا 4K HQ.

 

در این مقاله بررسی می‌کنیم چرا این مشکل به وجود می‌آید، چه اثراتی دارد، چگونه می‌توان آن را کنترل کرد و در نهایت در صورت آسیب دیدن مدار حرارتی، چه اقداماتی برای تعمیر تخصصی باید انجام شود.
 

معرفی سیستم فیلم‌برداری 8K در Canon R5
 

Canon R5 اولین دوربین میرورلس فول‌فریم دنیاست که امکان ضبط ویدیو با رزولوشن 8K RAW تا ۳۰ فریم در ثانیه را بدون کراپ ارائه می‌دهد. این یعنی دوربین در هر ثانیه بیش از ۲.۳ گیگابایت اطلاعات خام تصویری را پردازش و ذخیره می‌کند.
 

این حجم عظیم پردازش به‌طور طبیعی حرارت زیادی تولید می‌کند، به‌ویژه وقتی در حالت RAW یا با کدک‌های HEVC (H.265) فیلم‌برداری انجام شود. Canon R5 از نظر طراحی هیچ فن داخلی ندارد، بنابراین حرارت از طریق فریم بدنه و قسمت پشتی منتشر می‌شود.
 

چرا Canon R5 در فیلم‌برداری 8K بیش از حد گرم می‌شود؟

 

گرمای بیش از حد در Canon R5 نتیجه ترکیب چند عامل سخت‌افزاری و نرم‌افزاری است:
 

1. تولید حرارت بالا توسط پردازنده DIGIC X
   این پردازنده برای پردازش ویدیوهای 8K باید به‌صورت پیوسته تمام هسته‌ها را فعال نگه دارد. این کار در کمتر از ۲۰ دقیقه می‌تواند حرارت داخلی را به بالای ۷۵ درجه برساند.
    

2. عدم وجود فن خنک‌کننده داخلی
   برخلاف دوربین‌های سینمایی، Canon R5 به‌منظور حفظ طراحی فشرده و ضدآب، فاقد فن داخلی است. این یعنی گرما فقط از طریق بدنه دفع می‌شود.
    

3. طراحی محدود در مدیریت حرارتی (Thermal Design)
   سیستم سنسور و مادربرد در فاصله بسیار کمی از هم قرار دارند. حرارت از سنسور به برد و سپس به صفحه LCD منتقل می‌شود.
    

4. محیط گرم یا نور مستقیم خورشید
   هنگام فیلم‌برداری در فضای باز، دمای بدنه به‌سرعت بالا می‌رود و باعث فعال شدن محدودکننده دمایی دوربین می‌شود.
    

5. استفاده از کارت حافظه پرسرعت CFexpress Type B
   این کارت‌ها گرمای زیادی تولید می‌کنند، چون با سرعت بالا (تا ۱۷۰۰ MB/s) داده را می‌نویسند.
    

6. فیلم‌برداری پیاپی بدون خاموش کردن دوربین
   اگر بلافاصله بعد از هر برداشت، رکورد بعدی را شروع کنید، دوربین فرصت خنک شدن پیدا نمی‌کند و زودتر وارد حالت محافظتی می‌شود.

علائم گرم شدن بیش از حد در Canon R5


 

کاربران معمولاً متوجه این نشانه‌ها می‌شوند:
 

• پیغام “Overheating” یا “Recording will stop automatically” روی LCD

• خاموش شدن خودکار فیلم‌برداری پس از ۲۰ تا ۲۵ دقیقه در حالت 8K RAW

• تاخیر در روشن شدن مجدد ضبط حتی بعد از توقف کامل

• داغ شدن بیش از حد پشت بدنه (نزدیک درگاه باتری و LCD)

• کاهش سرعت فوکوس یا عملکرد منو هنگام بالا رفتن دما

• نویز یا لکه در تصویر در شرایط خیلی گرم (نشانه تأثیر حرارت بر سنسور)
   

آیا گرم شدن R5 یک ایراد طراحی است یا طبیعی؟
 

در واقع هر دو. از دید فنی، Canon R5 در محدوده مشخصی از عملکرد طراحی شده است. یعنی در فیلم‌برداری‌های کوتاه (زیر ۲۰ دقیقه در 8K یا ۳۰ دقیقه در 4K HQ) گرما طبیعی است. اما در استفاده‌های حرفه‌ای طولانی، این محدودیت به مشکل واقعی تبدیل می‌شود.
 

کانن بعدها با به‌روزرسانی فریم‌ور (Firmware Update) محدودیت‌های نرم‌افزاری را کمی کاهش داد و زمان فیلم‌برداری قابل‌قبول‌تری برای کاربران فراهم کرد.
 

بررسی فنی مدار حرارتی Canon R5
 

داخل R5 یک حسگر دمایی (Thermal Sensor) قرار دارد که حرارت بدنه، پردازنده و باتری را مانیتور می‌کند. وقتی دما از حد مجاز عبور کند، دوربین به‌صورت خودکار ضبط را متوقف می‌کند تا از آسیب به سنسور یا مادربرد جلوگیری شود.

 

در برخی موارد، مخصوصاً پس از ضربه یا نوسان برق، این حسگر ممکن است کالیبره نباشد یا خطای دما نشان دهد. در این حالت حتی در دمای طبیعی هم دوربین زود خاموش می‌شود. اینجاست که نیاز به بررسی تخصصی در بخش تعمیرات مطرح می‌شود.
 

مراحل تخصصی رفع مشکل گرم شدن در Canon R5
 

تعمیر و بهینه‌سازی سیستم حرارتی در R5 شامل چند مرحله فنی و نرم‌افزاری است:
 

1. بررسی کالیبراسیون حسگر دما

با ابزار Canon Service Tool مقدار واقعی حرارت و مقدار گزارش‌شده توسط حسگر مقایسه می‌شود. در صورت مغایرت، تعمیرکار با نرم‌افزار اختصاصی مقادیر را مجدداً کالیبره می‌کند.
 

2. تعویض خمیر حرارتی بین پردازنده و بدنه (Thermal Paste Replacement)

در اثر گذر زمان یا استفاده زیاد، خمیر حرارتی خشک می‌شود و انتقال گرما کاهش می‌یابد. تعویض آن می‌تواند تا ۲۰٪ دمای کاری را کاهش دهد.
 

3. بررسی سلامت مادربرد و پردازنده DIGIC X

در صورت افت ولتاژ یا نوسان جریان، گرمای ناگهانی ایجاد می‌شود. با مولتی‌متر دیجیتال مخصوص، مدار تغذیه تست می‌شود.
 

4. تمیز کردن مسیرهای تهویه و محل باتری

در بدنه R5 منافذ ریز تهویه وجود دارد که در اثر گردوغبار بسته می‌شوند و تبادل حرارت را کاهش می‌دهند.
 

5. آپدیت فریم‌ور به آخرین نسخه رسمی کانن

نسخه‌های جدید فریم‌ور زمان فیلم‌برداری 8K را تا حدودی افزایش می‌دهند و مدیریت گرما را بهینه‌تر می‌کنند.
 

6. تست عملی در محیط کنترل‌شده

دوربین پس از تعمیر باید در اتاق دمای ثابت (۲۵ درجه) به مدت ۴۵ دقیقه در حالت 8K RAW تست شود تا رفتار واقعی آن بررسی شود.
 

راهکارهای عملی برای کاهش دمای Canon R5 در حین فیلم‌برداری
 

حتی بدون نیاز به تعمیر، با چند اقدام ساده می‌توان گرما را به‌طور محسوس کاهش داد:
 

1. فیلم‌برداری در قطعات کوتاه (5 تا 10 دقیقه‌ای) و خاموش کردن دوربین بین برداشت‌ها

2. باز گذاشتن درب LCD در حین ضبط تا گرما راحت‌تر خارج شود

3. خارج کردن کارت CFexpress بین برداشت‌ها چون این کارت حرارت زیادی تولید می‌کند

4. استفاده از پاور بانک یا آداپتور برق به‌جای باتری LP-E6NH تا باتری داخل بدنه گرم نشود

5. به‌کارگیری فن خارجی یا کولر کوچک مخصوص دوربین (مثل Tilta Cooling Module)

6. ضبط در رزولوشن پایین‌تر مثل 4K 30p یا 4K 60p Non-HQ در مواقعی که 8K ضروری نیست

7. فیلم‌برداری در سایه و اجتناب از تابش مستقیم خورشید به بدنه
    

آسیب‌های احتمالی ناشی از گرم شدن بیش از حد

 

اگر مشکل Overheating نادیده گرفته شود و دوربین مکرراً در دمای بالا کار کند، ممکن است به بخش‌های زیر آسیب برسد:
 

• تغییر رنگ یا لکه دائم روی سنسور (Sensor Burn)

• خرابی مادربرد و پردازنده تصویر DIGIC X

• تخریب فلت LCD و اتصالات داخلی به‌دلیل حرارت بالا

• افت عملکرد لرزشگیر IBIS به‌دلیل گسترش حرارتی قطعات مکانیکی

• کاهش عمر باتری و افت توان شارژدهی در دمای بالا
   

بنابراین گرم شدن فقط مسئله راحتی کاربر نیست؛ در بلندمدت می‌تواند باعث کاهش عمر مفید دوربین شود.
 

هزینه و زمان رفع مشکل گرم شدن در Canon R5
 

هزینه رفع مشکل بسته به نوع آسیب متفاوت است:
 

• کالیبراسیون حسگر حرارتی یا آپدیت فریم‌ور: حدود ۱ تا ۲ میلیون تومان

• تعویض خمیر حرارتی و سرویس کامل مادربرد: حدود ۳ تا ۵ میلیون تومان

• تعویض مادربرد یا سنسور در موارد شدید: بین ۱۵ تا ۲۵ میلیون تومان
   

مدت زمان تعمیر معمولاً بین ۳ تا ۷ روز کاری است و نیاز به تست حرارتی پس از تعمیر دارد.

نکات پیشگیرانه برای حفظ سلامت سیستم حرارتی Canon R5
 

• بعد از هر ۲۰ دقیقه فیلم‌برداری سنگین، حداقل ۵ دقیقه استراحت بدهید.

• هنگام استفاده از مانیتور اکسترنال یا رکوردر HDMI، حتماً بدنه را تهویه کنید چون خروجی ویدیو باعث افزایش بار پردازنده می‌شود.

• دوربین را در محیط‌های مرطوب و گرم (مثل سواحل جنوبی یا لوکیشن‌های آفتابی) بیش از حد در حالت روشن نگه ندارید.

• از کارت‌های CFexpress با برندهای معتبر (مثل Angelbird یا ProGrade) استفاده کنید که حرارت کمتری تولید می‌کنند.

مقایسه Canon R5 با مدل‌های جدیدتر از نظر گرما
 

در مدل‌های جدیدتر مانند Canon R5C، کانن برای رفع این مشکل از فن داخلی و طراحی سینمایی‌تر استفاده کرده است. در نتیجه R5C می‌تواند ساعت‌ها بدون محدودیت زمانی فیلم‌برداری کند.
اما در Canon R5 استاندارد، برای حفظ طراحی سبک و ضدآب، این قابلیت وجود ندارد.
بنابراین در صورت نیاز به ضبط‌های طولانی‌مدت، استفاده از R5C یا فن خنک‌کننده اکسترنال پیشنهاد می‌شود.

نتیجه‌گیری
 

گرم شدن بیش از حد در فیلم‌برداری 8K با Canon R5 نتیجه طبیعی طراحی فشرده و پردازش سنگین این دوربین است. با این حال، در بسیاری از موارد می‌توان با ترکیب به‌روزرسانی نرم‌افزاری، بهبود انتقال حرارت و رعایت اصول استفاده حرفه‌ای، مشکل را تا حد زیادی کنترل کرد.
 

در مواردی که دوربین به‌صورت غیرعادی حتی در حالت 4K یا در زمان کوتاه داغ می‌کند، احتمال خرابی در حسگر دما یا مدار کنترل حرارتی وجود دارد و باید توسط مرکز تعمیر تخصصی بررسی شود.
 

تعمیر صحیح این بخش نه تنها باعث رفع پیغام Overheating می‌شود، بلکه عمر مفید پردازنده و سنسور را هم افزایش می‌دهد.

تهیه و تنظیم : اطمینان | نمایندگی تعمیر دوربین کانن در تهران