بررسی کامل مشکلات رایج، روش‌های تعمیر و نکات نگهداری از لنز همه‌کاره کانن

 

لنز Canon EF-S 18-135mm f/3.5-5.6 IS STM یکی از پرکاربردترین لنزهای زوم در بین کاربران دوربین‌های کراپ‌فریم کانن است. این لنز به‌خاطر بازه‌ی فاصله‌ی کانونی متنوع، لرزشگیر مؤثر (Image Stabilizer) و فوکوس بی‌صدای STM، هم برای عکاسی روزمره و هم برای فیلم‌برداری انتخابی عالی است. اما با وجود این مزایا، به مرور زمان یا بر اثر استفاده‌ی نادرست، ممکن است دچار خرابی‌هایی شود که نیاز به تعمیر تخصصی لنز دارد.
 

در این مقاله به شکل کامل درباره‌ی خرابی‌های شایع، روش عیب‌یابی، نحوه تعمیر، هزینه‌ها و راه‌های پیشگیری از آسیب در لنز Canon 18-135mm صحبت می‌کنیم.
 

معرفی لنز Canon EF-S 18-135mm f/3.5-5.6 IS STM

 

لنز Canon 18-135mm یکی از لنزهای چندمنظوره (All-in-One) برای دوربین‌های DSLR سری کراپ کانن مثل 700D، 80D، 90D و 77D است. فاصله‌ی کانونی 18 تا 135 میلی‌متر این امکان را می‌دهد که از منظره تا پرتره و حتی سوژه‌های دوردست را با یک لنز ثبت کنید.

موتور فوکوس STM (Stepping Motor) هم باعث شده فوکوس در حالت ویدئو بسیار نرم و بی‌صدا انجام شود، که این لنز را برای تولید محتوای ویدیویی و ولاگ هم بسیار محبوب کرده است.
 

اما چون در ساخت این لنز از قطعات پلاستیکی ظریف، فلت‌های نازک و سیستم زوم متحرک استفاده شده، در اثر ضربه یا نفوذ گرد و غبار ممکن است دچار ایرادهای مکانیکی یا الکترونیکی شود.
 

خرابی‌های رایج در لنز Canon 18-135mm IS STM
 

بر اساس تجربه‌ی تعمیرگاه‌های تخصصی لنز، خرابی‌های این مدل را می‌توان در چند گروه اصلی تقسیم کرد:
 

۱. از کار افتادن فوکوس خودکار (AF)


 

یکی از رایج‌ترین مشکلات در این لنز، از کار افتادن فوکوس خودکار است. علائم آن معمولاً شامل این موارد است:
 

• لنز صدای ضعیف یا کلیک از داخل می‌دهد ولی فوکوس انجام نمی‌شود.

• روی صفحه‌نمایش دوربین، ارور “Lens Communication Error” دیده می‌شود.

• فوکوس فقط در فاصله‌های خاصی کار می‌کند یا گیر می‌کند.
   

این مشکل معمولاً ناشی از پارگی فلت فوکوس STM، خرابی موتور فوکوس، یا قطعی ارتباط بین برد فوکوس و برد اصلی لنز است.

در این حالت باید لنز باز شود و واحد فوکوس به همراه فلت STM تست و در صورت نیاز تعویض شود.

۲. گیر کردن زوم یا سفت شدن رینگ زوم
 

در لنز 18-135، ساختار زوم به صورت کشویی است و چند لوله تلسکوپی در هم حرکت می‌کنند. با گذشت زمان و ورود گرد و غبار، حرکت این بخش‌ها سفت یا حتی قفل می‌شود.
اگر لنز ضربه خورده باشد، ممکن است یکی از ریل‌های زوم تاب بردارد یا دنده‌های پلاستیکی شکسته باشند.
تعمیر این بخش نیاز به باز کردن کامل ماژول زوم و تمیزکاری دقیق با گریس مخصوص اپتیک دارد. در صورت شکستن دنده یا لوله داخلی، قطعه باید تعویض شود.

۳. نفوذ گرد و غبار و آلودگی به داخل لنز


 

این لنز به دلیل طراحی تلسکوپی در برابر گرد و غبار کاملاً مقاوم نیست. به‌ویژه در شرایط عکاسی در طبیعت یا باد و خاک، گرد و غبار به‌راحتی وارد لنز می‌شود و باعث کاهش شفافیت یا لکه‌های قابل مشاهده در عکس‌ها می‌شود.

در این موارد، سرویس اپتیکی کامل شامل باز کردن عدسی‌های داخلی و پاکسازی با محلول‌های مخصوص لنز انجام می‌شود.

در موارد پیشرفته‌تر که قارچ‌زدگی (Fungus) رخ داده، نیاز به ضدعفونی با اشعه UV یا پولیش سطح لنز وجود دارد.

۴. خرابی لرزشگیر (IS)
 

سیستم لرزشگیر در لنز 18-135mm بسیار حساس است و شامل مجموعه‌ای از سنسورها و عدسی‌های شناور است.

وقتی IS خراب شود، معمولاً این علائم دیده می‌شود:

• تصویر در منظره‌یاب تکان می‌خورد یا “می‌لرزد”.

• هنگام نیمه فشردن شاتر صدای تیک یا وزوز شنیده می‌شود.

• گاهی دوربین خطای IS Error نمایش می‌دهد.
   

علت معمولاً خرابی سنسور ژیروسکوپ یا قطع شدن فلت IS است. در این حالت باید بخش IS Unit باز، تست و در صورت نیاز تعویض شود.
 

۵. خطای ارتباط الکترونیکی با دوربین

 

گاهی هنگام نصب لنز روی بدنه، دوربین پیغام “Lens not detected” می‌دهد. این خطا به دلیل خرابی پین‌های اتصال مانت، قطعی در فلت اصلی یا اکسید شدن برد ارتباطی رخ می‌دهد.

در تعمیر این بخش، ابتدا پین‌ها تمیز و تست می‌شوند. اگر مشکل از فلت اصلی باشد، فلت جدید نصب می‌شود. در برخی موارد نیاز به تعویض کامل Mount Unit وجود دارد.
 

۶. صدای غیرعادی یا لرزش هنگام فوکوس
 

اگر هنگام فوکوس خودکار صدایی شبیه "وز وز" یا "کلیک" از داخل لنز شنیده شود، احتمالاً موتور STM آسیب دیده است.

برخلاف موتورهای USM، موتورهای STM به‌صورت واحدی در بخش فوکوس نصب شده‌اند و قابل تعمیر دقیق نیستند؛ معمولاً باید به‌صورت کامل تعویض شوند.

مراحل تعمیر تخصصی لنز Canon EF-S 18-135mm
 

تعمیر این لنز فرآیندی دقیق و چندمرحله‌ای است که باید توسط متخصص انجام شود. مراحل معمولاً شامل موارد زیر است:
 

۱. عیب‌یابی دقیق با تست دستگاهی
 

ابتدا لنز روی بدنه‌های مختلف تست می‌شود تا نوع خطا (الکترونیکی یا مکانیکی) مشخص شود. سپس با مولتی‌متر، فلت‌ها و بردهای داخلی بررسی می‌شوند.
در این مرحله اگر خطای IS یا فوکوس تشخیص داده شود، واحد مربوطه برای بررسی باز می‌گردد.
 

۲. باز کردن مرحله‌ای لنز

لنز از قسمت مانت (پشت) باز می‌شود و لایه‌به‌لایه بخش‌های مختلف مثل برد اصلی، فلت‌ها، ماژول فوکوس و ماژول زوم جدا می‌شوند.
در باز کردن این لنز باید دقت زیادی شود چون فلت‌ها بسیار نازک و شکننده‌اند و کوچک‌ترین فشار باعث پارگی آن‌ها می‌شود.
 

۳. تعمیر یا تعویض قطعات آسیب‌دیده

در این مرحله قطعاتی مثل موتور STM، فلت فوکوس، مدار IS، یا لوله‌های زوم بررسی می‌شوند. در صورت خرابی، قطعه‌ی جدید جایگزین می‌شود.
در ایران قطعات این لنز به‌نسبت در دسترس هستند چون یکی از پرمصرف‌ترین لنزهای سری EF-S است.
 

۴. سرویس و تنظیم اپتیکی (Optical Alignment)

بعد از بستن لنز، باید با دستگاه تنظیم اپتیک (Collimator) فوکوس و تراز اپتیکی بررسی شود تا مطمئن شویم لنز در تمام فاصله‌ها شارپ است.
اگر این مرحله انجام نشود، ممکن است فوکوس در فواصل خاصی خطا داشته باشد یا در زوم کامل دچار افت شارپنس شود.
 

۵. تمیزکاری نهایی و کنترل کیفیت

در پایان، تمام عدسی‌ها با پارچه‌ی میکروفایبر و محلول ضد استاتیک تمیز می‌شوند.
سپس عملکرد فوکوس، IS، و ارتباط با دوربین در شرایط مختلف نور تست می‌گردد تا لنز آماده تحویل شود.
 

هزینه تعمیر لنز Canon EF-S 18-135mm

 

هزینه تعمیر بسته به نوع خرابی متفاوت است، اما به‌صورت میانگین می‌توان گفت:
 

این هزینه‌ها حدودی هستند و بسته به نرخ قطعات و دستمزد تعمیرگاه ممکن است تغییر کنند.

تفاوت نسخه‌های STM و Nano USM در تعمیر
 

مدل‌های جدیدتر این لنز با موتور Nano USM عرضه شده‌اند (مثل Canon EF-S 18-135mm f/3.5-5.6 IS USM).
تعمیر مدل Nano USM کمی پیچیده‌تر است چون سیستم فوکوس آن دیجیتالی‌تر بوده و قطعات داخلی کمتر در دسترس هستند.
در مدل STM اما قطعات مانند موتور، فلت و IS راحت‌تر پیدا می‌شود و تعمیر در ایران مقرون‌به‌صرفه‌تر است.
 

نکات مهم برای افزایش عمر لنز Canon EF-S 18-135mm f/3.5-5.6 IS STM
 

۱. لنز را همیشه با درپوش و هود نگه‌دارید.
۲. از ضربه و تکان شدید هنگام زوم خودداری کنید.
۳. هر ۱۲ تا ۱۸ ماه یکبار لنز را برای سرویس و پاکسازی داخلی به مرکز معتبر ببرید.
۴. در مکان‌های مرطوب از کیف ضد رطوبت و سیلیکاژل استفاده کنید.
۵. از باز و بسته کردن مکرر لنز روی بدنه خودداری کنید تا پین‌ها و فلت‌ها آسیب نبینند.
۶. هنگام تمیز کردن عدسی‌ها از پارچه‌ی مخصوص لنز و اسپری ضد استاتیک استفاده کنید.

آیا تعمیر این لنز همیشه به‌صرفه است؟
 

در بسیاری از موارد، مخصوصاً در خرابی‌های رایج مانند فلت یا زوم، تعمیر کاملاً به‌صرفه است و هزینه‌ای کمتر از ۳۰٪ قیمت لنز نو دارد.
اما در مواردی مثل خرابی اپتیکی عدسی‌های داخلی یا شکستگی بدنه‌ی اصلی، هزینه ممکن است بالا برود.
اگر لنز ضربه‌ی شدید خورده یا دچار قارچ‌زدگی گسترده باشد، گاهی بهتر است آن را با نسخه‌ی جدیدتر جایگزین کنید.
 

توصیه نهایی برای کاربران حرفه‌ای و تولیدکنندگان محتوا
 

اگر از لنز Canon 18-135mm برای فیلم‌برداری یا تولید محتوا استفاده می‌کنی (مثلاً روی دوربین‌هایی مثل 80D یا 90D)، حتماً:

• در پروژه‌های طولانی از پاور آداپتور و تهویه مناسب استفاده کن چون گرمای زیاد ممکن است IS را مختل کند.

• از تغییر سریع فاصله‌ی زوم هنگام ضبط ویدئو خودداری کن تا فشار به ریل زوم نیاید.

• در پایان هر پروژه لنز را تمیز و در محیط خشک نگهدار تا رطوبت به فلت‌ها آسیب نزند.
   

جمع‌بندی نهایی
 

لنز Canon EF-S 18-135mm f/3.5-5.6 IS STM یکی از بهترین لنزهای همه‌کاره‌ی کانن است، اما مانند هر لنز زوم، نیاز به مراقبت و سرویس دوره‌ای دارد.
خرابی‌هایی مثل از کار افتادن فوکوس، گیر کردن زوم، یا خرابی IS بسیار رایج‌اند اما در اغلب موارد قابل تعمیر هستند.
اگر تعمیر توسط مرکز معتبر و با قطعات اصلی انجام شود، لنز می‌تواند سال‌ها دیگر با همان کیفیت روز اول کار کند.

بنابراین اگر لنز شما علائمی مانند صدای غیرعادی، فوکوس ناقص یا ارور ارتباطی دارد، بهترین اقدام مراجعه به تعمیرگاه تخصصی لنز کانن است تا قبل از آسیب بیشتر، مشکل برطرف شود.


تهیه و تنظیم : اطمینان | نمایندگی تعمیر کانن در ایران